
Akty prawne dotyczące działania Systemu
Regulacje prawne w zakresie ruchu drogowego, w tym przepisy dotyczące dopuszczalnej prędkości na drogach czy też zakresu działania instytucji nadzorujących bezpieczeństwo ruchu, są prawdopodobnie tą dziedziną prawa, która ma największy wpływ na nasze codzienne życie. Prowadzenie pojazdu, nawet jeśli wydaje się być prozaiczną czynnością dla niektórych kierowców, w rzeczywistości wiąże się z ogromną odpowiedzialnością – zarówno wobec siebie, jak i innych uczestników ruchu drogowego. Należy pamiętać, że dzięki przestrzeganiu przepisów ruchu drogowego możliwe jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa wszystkim użytkownikom dróg.
Prowadząc czynności kontrolne, Inspekcja Transportu Drogowego działa na podstawie i w granicach prawa, określonych przepisami m.in.:
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 988 z późń. zm.),
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 2201 z późń. zm.),
- Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 1693 z późń. zm.),
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 2151 z późń. zm.),
- Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 1124 z późń. zm.),
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 września 2022 r. w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1951),
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 1624 z późń. zm.),
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie wykroczeń, za które inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego oraz pracownicy Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 2467),
- Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2310 z późń. zm.),
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. z 2022 r., poz. 2377),
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 lutego 2014 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U z 2019 r., poz. 1081),
- Zarządzenie nr 92 Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 2012 r. w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Transportu Drogowego (M.P. z 2020 r., poz. 592).
Przedmiotowe akty prawne znajdują się na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych.

Wyciąg z przepisów ruchu drogowego dotyczący
obszarów związanych z działaniem CANARD

Tabela dopuszczalnych prędkości maksymalnych
Dopuszczalna prędkość na polskich drogach uzależniona jest m. in. od klasy drogi oraz rodzaju pojazdu. Prowadzenie pojazdu nawet o kilka km/h szybciej, niż wynika to z ograniczeń, może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia uczestników ruchu drogowego. Według WHO, wzrost średniej prędkości o zaledwie 1 km/h zwiększa ryzyko wypadku zakończonego urazami o 3%. Zależność między prędkością a możliwością poniesienia obrażeń podczas wypadku wzrasta zdecydowanie w grupie niechronionych uczestników ruchu, takich jak piesi czy rowerzyści. Przykładowo, piesi którzy zostaną potrąceni przez samochód jadący z prędkością 30 km/h lub mniejszą mają 90% szans na przeżycie wypadku, natomiast szanse na przeżycie pieszego potrąconego przez pojazd poruszający się z prędkością 45 km/h spadają do mniej niż 50%. Przy potrąceniu przez samochód jadący 80 km/h szanse pieszego na przeżycie spadają prawie do zera. [WHO]
Należy jednocześnie pamiętać, że prędkość określona na znakach drogowych jest na danym odcinku drogi maksymalną dopuszczalną prędkością, a nie prędkością docelową, a także, że powinna ona za każdym razem zostać dopasowana do warunków panujących na trasie.

Prawo UE w zakresie ruchu drogowego
Głównym celem przepisów Unii Europejskiej z obszaru ruchu drogowego jest poprawa jego bezpieczeństwa i przyczynienie się do zrównoważonej mobilności. Działania prowadzone przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej mają na celu ograniczenie śmiertelnych ofiar wypadków oraz liczby rannych. Poniżej znajdują się najważniejsze unijne akty prawne, dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego:
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1936 z dnia 23 października 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2008/96/WE w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, wymaga od krajów członkowskich ustanowienia i wdrożenia procedur zarządzania bezpieczeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej. Procedury te dotyczą przeprowadzania ocen wpływu podejmowanych działań na bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego, przeprowadzania klasyfikacji odcinków i kontroli bezpieczeństwa ruchu drogowego, a także sporządzania sprawozdań z wypadków. Celem dyrektywy jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach w Unii Europejskiej, m.in. poprzez stosowanie przez kraje UE wytycznych dotyczących zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury.
Treść dyrektywy
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/413 z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie ułatwień w zakresie transgranicznej wymiany informacji dotyczących przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, której celem jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony wszystkich uczestników ruchu drogowego w Unii, poprzez ułatwienie transgranicznej wymiany informacji o wykroczeniach i przestępstwach popełnianych podczas kierowania pojazdami zarejestrowanymi w innym państwie członkowskim, niż państwo członkowskie, w którym je popełniono.
Treść dyrektywy